رژیم بدون گلوتن چیست و مضرات آن کدام است؟!

ممکن است شما نیز نام رژیم بدون گلوتن را شنیده باشید. برای برخی از افراد این سوال پیش می‌آید که آیا رژیم بدون گلوتن، نوعی رژیم لاغری است؟! جالب است بدانید، رژیم کتوژنیک بدون گلوتن ابتدا به دلایل پزشکی و برای افرادی که به نوعی بیماری دچار بودند، تجویز شد. پس از پیروی از این رژیم، افرادی که تحت درمان بودند؛ میزان زیادی از وزن خود را از دست دادند و به همین دلیل پس از آن، ایده رژیم بدون گلوتن برای لاغری نیز مطرح شد. البته احتمال اینکه پزشک تغذیه به شما نام این رژیم را نگوید، بسیار است؛ اما چنانچه تنها بیشتر غلات و به‌خصوص نان از رژیم غذایی شما حذف شده بود، رژیمی مشابه این رژیم درمانی را دریافت کرده‌اید.در ادامه این مطلب از سبزینه راه، رژیم بدون گلوتن را بررسی می‌کنیم و به شما مضرات گلوتن و ارتباط گلوتن و چاقی را می‌گوییم، پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

امروز در این مقاله از سبزینه راه نکات خیلی مفید و عملی و کاربردی را برای شما در نظر گرفته ایم.

گلوتن چیست ؟!

ابتدا اجازه بدهید که بدانیم گلوتن چیست؟ گلوتن نوعی پروتئین است که در غلاتی مثل گندم، جو و جو دوسر وجود دارد. بعضی از افراد در هضم و جذب گلوتن دچار مشکل هستند که به آن بیماری سلیاک می‌گویند و نوعی بیماری خودایمنی است. کسانی که دچار این بیماری هستند باید در رژیم غذایی خود موادی استفاده کنند که فاقد گلوتن باشد، مثل انواع برنج سفید و برنج قهوه‌ای، ذرت و گندم فاقد گلوتن. همچنین این افراد باید دقت کنند که پاره‌ای از مواد غذایی فرآوری شده و آماده نیز در تهیه سس ویا ادویه جاتی که استفاده می‌کنند، دارای گلوتن هستند و حتماً باید به برچسب روی مواد غذایی که نوشته شده باشد «فاقد گلوتن»، توجه کنند.

امروزه برخی از رژیم‌های غذایی برای لاغری استفاده می‌شود که به آن‌ها رژیم‌ بدون گلوتن گفته می‌شود؛ البته چون گلوتن بیشتر در مواد کربوهیدراتی مثل انواع نان ( سفید، سبوس‌دار و جو) وجود دارد؛ در این رژیم‌ها با حذف نان، که خود موجب مصرف کالری اضافه و اضافه وزن می‌شود؛ می‌توان تا اندازه‌ای چاقی را کنترل کرد. باید در نظر داشت که حذف کلیه نان و غلات از مواد غذایی، می‌تواند به بدن ضرر بزند و باعث بروز بسیاری از بیماری‌ها ‌شود؛ چون غلات و انواع نان‌ها علاوه بر گلوتن، حاوی مقادیر زیادی از انواع ویتامین و مواد معدنی و ریزمغذی‌ها هستند که عدم مصرف آن‌ها باعث بروز سوء‌تغذیه می‌شود.

گلوتن و چاقی

ارتباط بین گلوتن و چاقی در حقیقت به خود گلوتن مربوط نمی‌شود؛ زیرا گلوتن یک نوع پروتئین است که نمی‌تواند با ذخیره شدن در بدن سبب چاقی شود؛ اما ارتباط گلوتن و چاقی مربوط به موادی است که حاوی گلوتن هستند. چون گلوتن در گندم، جو و جو دوسر وجود دارد و این مواد علاوه‌بر داشتن گلوتن، حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات هستند که این کربوهیدرات موجب چاقی می‌شود. بنابراین با حذف گلوتن از غذای رژیمی در واقع مجبور هستید مصرف نان را کنار بگذارید که در نتیجه به کاهش وزن و لاغری شما کمک می‌کند.

غذاهای حاوی گلوتن

گلوتن ممکن است در انواع غذاهای کامل و فرآوری شده یافت شود، از جمله:

غلات: گندم کامل، سبوس گندم، جو، چاودار، تریتیکاله، اسپلت، کاموت، کوسکوس، فارو، بلغور، بلغور، فارینا، اینکورن، دوروم، جوانه گندم، گندم ترک خورده، ماتزو، میر (تقابی بین گندم و چاودار)

محصولات فرآوری شده بر پایه غلات: کراکر، نان، آرد سوخاری، ماکارونی، سیتان، نودل سوبا حاوی گندم، مقداری همبرگر سبزیجات و سایر جایگزین های گوشت، کوکی ها، شیرینی ها

سایر غذاها و نوشیدنی ها: مالت جو، سرکه مالت، سس سویا، سس های مخصوص سالاد، سس ها یا آبغوره های غلیظ شده با آرد، آبگوشت و مقداری آبگوشت، مخلوط ادویه جات خاص، چیپس طعم دار، آبجو، انواع خاصی از شراب و مشروب، برخی از گوشت های فرآوری شده.

از آنجا که گلوتن اغلب در تولید مواد غذایی به عنوان غلیظ کننده یا تثبیت کننده استفاده می شود، همیشه مشخص نیست که آیا یک ماده غذایی خاص حاوی آن است یا خیر.

علاوه بر این، بسیاری از عملیات تجاری مواد غذایی تجهیزات آماده سازی را با غذاهای حاوی گلوتن به اشتراک می گذارند. بنابراین، حتی اگر یک ماده غذایی ذاتاً فاقد گلوتن باشد، ممکن است در طول پردازش به گلوتن آلوده شود.اگر از رژیم غذایی بدون گلوتن سخت پیروی می کنید و در مورد وضعیت گلوتن یک غذای خاص مطمئن نیستید، بسته را برای برچسب بدون گلوتن را بررسی کنید.

لیست غذاهای بدون گلوتن

سبزیجات و میوه‌ها اغلب بدون گلوتن هستند و به همین دلیل مصرف آن‌ها در انواع رژیم بدون گلوتن ممانعتی ندارد. همچنین انواع گوشت مرغ، ماهی و گوشت قرمز فاقد گلوتن هستند که مصرف آن‌ها هیچ‌گونه ضرری ندارد. بیشتر افرادی که از رژیم بدون گلوتن می‌خواهند استفاده کن،ند برای جایگزینی نان گندم یا جو می‌توانند از نان تهیه شده از ذرت یا آرد برنج استفاده کنند. البته تمام غلات حاوی گلوتن نیستند و در رژیم بدون گلوتن می‌توان از غلاتی که فاقد گلوتن هستند، استفاده کرد، این غلات شامل موارد زیر است:

• کوینو (کینوا)
• برنج قهوه‌ای
• برنج وحشی
• گندم سیاه
• ذرت خوشه‌ای
• تاپیوکا
• ارزن
• برنج معمولی
• و…

نان بدون گلوتن چیست ؟!

نان بدون گلوتن نوعی نان است که از غلات بدون گلوتن مثل ذرت یا برنج تهیه ویا از ارزن، کینوا و غلات دیگر تهیه می‌شود؛ همچنین برخی از انواع نان بدون گلوتن با گندمی که گلوتن آن تصفیه شده باشد، پخته می‌شود. همچنین یک از حبوبات که فاقد گلوتن است و ویتامین‌های مفید زیادی برای بدن دارد، نخود است که برخی از افراد از ترکیب آن با ذرت که فاقد گلوتن است، انواعی خوشمزه از نان بدون گلوتن تهیه می‌کنند. به همین دلیل افرادی که تحت رژیم بدون گلوتن قرار دارند، می‌توانند همراه با غذای خود نان مصرف کنند و از طعم نان‌های خوشمزه بدون گلوتن لذت ببرند.

مضرات گلوتن چیست ؟!

به‌طور خاص گلوتن تنها برای افرادی که نسبت به جذب و هضم آن مشکل دارند، یعنی به بیماری سلیاک دچار هستند؛ مضر است و در بقیه موارد ضرری ندارد. البته در بررسی‌های طولانی مدت که بر روی مضرات گلوتن و  ارتباط آن با این بیماری انجام شده است، معلوم گردیده افرادی که دچار بیماری سیلیاک هستند، حدوداً ۴ تا ۹ درصد بیشتر احتمال ابتلا به بیماری دیابت نوع یک را دارند؛ که البته این رابطه چندان بی‌دلیل نیست، زیرا هر دو این بیماری‌ها از انواع بیماری‌های خودایمن هستند. فردی که به یک بیماری خودایمن مبتلا است، احتمال ابتلا به انواع دیگری از بیماری‌های خود ایمن را دارد؛ به همین دلیل چنانچه فردی به سلیاک مبتلا باشد، امکان دارد به دیابت نوع یک نیز مبتلا باشد و بالعکس.

برنج بدون گلوتن

انواع برنج به طور طبیعی فاقد هرگونه گلوتن هستند اما ذکر این نکته شایان توجه است که بعضی از برنج‌های آماده و یا مواد غذایی برنجی که در غذاهای فرآوری شده و آماده به مصرف استفاده می‌شود، ممکن است به‌خاطر استفاده از انواعی از سس‌ها و افزودنی‌ها دچار کمی گلوتن باشد. به همین دلیل پیش از اقدام به تهیه و مصرف این گونه خوراکی‌ها، حتما برچسب آن‌ها را چک نمایید و تنها به وجود برنج در آن‌ها و عدم وجود غلات دیگر، اکتفا نکنید.

همانطور که در ابتدای مطلب گفتیم احتمال استفاده از رژیم بدون گلوتن برای لاغری، کم است؛ اما صفر نیست. همچنین همواره این نکته متذکرشده است که حذف کامل یک ماده غذایی از رژیم غذایی، کار اشتباهی است و سبب از دست دادن مواد مغذی، از سبد غذایی می‌شود. حذف گلوتن نیز، به حذف نان و بسیاری از غلات می‌انجامد که درنتیجه بسیاری از انواع کربوهیدرات‌های ضروری به بدن نمی‌رسد. بهتر است برای دریافت یک رژیم لاغری و کاهش وزن اصولی به یک مشاور تغذیه مجرب مراجعه کنید.