علل بی انگیزگی / چرا حوصله انجام هیچ کاری را ندارم؟
مدتی است که احساس می‌کنید دچار بی انگیزگی شده اید ؟ هنگام انجام کار روزمره، فکر می کنید در حال کندن کوهید؟ منزل، محل کار، اتاق و دوروبرتان نامرتب است؟ دیگر حوصله آشپزی ندارید؟ نمی توانید رژیم سالمی را دنبال کنید؟ اگر جواب یکی از این سوالها مثبت باشد، این مقاله از مجله سبزینه راه به کارتان می‌آید.
امروز در این مقاله از سبزینه راه نکات خیلی مفید و عملی و کاربردی را برای شما در نظر گرفته ایم.
انواع بی انگیزگی و راهکارهای آن
خلاص شدن از بی‌انگیزگی، کاری مشکل است، زیرا فاکتورهای زیادی در آن دخیل هستند. اما ساده ترین راه برای برگرداندن انگیزه، انجام دادن کارهایی است که دوست دارید انجام دهید.
مشکل اینجا است که وقتی کم انرژی هستید و نیاز به اراده برای شروع یک کار خاص دارید، انگیزه شما، به سمت کاری های راحت تر مانند خوردن غذا یا تفریح کردن متمایل می شود.
آزاد گذاشتن بیش از حد انگیزه، فقط مشکل را بدتر و بازگشت به کار را مشکل تر می کند. پس چه باید کرد؟ جواب ساده است.
ابتدا، باید علت کم انگیزگی را دقیقا مشخص کنید و سپس راهی را پیدا کنید تا انگیزه تان را به طریقی برگردانید.
در ادامه انواع بی انگیزگی و راهکارهای درمان آن را شرح می دهیم :
۱- بی انگیزگی ناشی از ترس
حتی اگر خودتان انتخاب کرده باشید که در کاری قدم بگذارید، ترس موجب کندی شما می‌شود و حسِ تردید و احتیاط را در شما بیدار کند.
اگر ترس‌هایتان به اندازه‌ی کافی قدرتمند باشند، حتی با وجود اشتیاق شما برای پیشروی، آن بخش از وجودتان که مایل به حفظ امنیت شماست اجازه نمی‌دهد به سوی حیطه‌ای قدم بردارید که برایتان هم خواستنی است هم امن.
در این دست موقعیت‌ها برای بازیابی انگیزه باید با ترس‌هایتان کنار بیایید.
درباره‌ی ترس‌هایتان از خود سؤال بپرسید. «چرا از این اتفاق می‌ترسم؟» «چقدر احتمال دارد که این اتفاق واقعا رخ بدهد؟» با این کار برخی از ترس‌های شما خودبه‌خود از بین می‌روند.
به ترس‌هایی که با این کار از بین نرفته‌اند دقت کنید.
درباره‌ی ابهاماتی که باید برطرف شوند، اطلاعاتی که باید به دست بیاورید و راهکارهای مدیریتی که باید به کار ببندید چطور؟ با استفاده از خِرد حاصل از ترس‌هایتان در برنامه‌ریزی برای ترس‌هایتان احترام قائل می‌شوید.
نهایتا اینکه تغییراتی که قرار است ایجاد کنید را در گام‌های کوچک پیش ببرید و فقط روی چند قدم کوچک رو‌به‌رویتان متمرکز شوید. این کار ترس‌های شما را آرام خواهد کرد.
۲- بی انگیزگی به خاطر نداشتن اعتماد به نفس
رابطه اعتماد به نفس و انگیزه رابطه‌ای دو طرفه است. به نحوی که بی انگیزگی باعث عدم کارایی شما می‌شود.
این عدم کارایی، باعث احساس ناکارآمدی، مفید نبودن و در نهایت کاهش اعتماد به نفس می‌شود. فقدان اعتماد به نفس به شما می‌گوید تو هیچ کار مفیدی نمی‌توانی بکنی.
۳- بی انگیزگی ناشی از هدف‌گذاری اشتباه
وقتی احساس می‌کنید بی‌انگیزه‌اید به این دلیل است که هدف‌هایی را تعیین کرده‌اید که منحصرا نشئت گرفته از خواسته‌های خود اجتماعیِ شما هستند.
این نوع تعیین هدف شما را از مسیری که خود ذاتی‌تان می‌خواهد دنبال کنید دور می‌کند.
به همین دلیل خود ذاتی برای کند کردن حرکت شما از ترفند بی انگیزگی استفاده می‌کند و تلاش می‌کند شما را نسبت به اهداف سمّی انتخابی‌تان دلسرد کند.
یک به یک به اهدافی فکر کنید که در سر می‌پرورانید. به واکنش‌هایی که بدن‌تان نسبت به هر هدف از خود نشان می‌دهد توجه داشته باشید.
ببینید با فکر کردن به چه چیزهایی لبخند ناخودآگاهی به لب‌تان می‌آید، چه چیزی است که باعث می‌شود زمان را فراموش کنید. سپس به جای اهداف سمّی، روی آنها هدف‌گذاری کنید.
۴- بی انگیزگی به خاطر سبک زندگی ناسالم
عدم تحرک، نداشتن فعالیت مفید، مصرف مواد مخدر و الکل، مقایسه دائم خود با دیگران، نداشتن خودشناسی، ارتباط معیوب با اطرافیان و … برخی از موارد سبک زندگی ناسالم هستند که موجب بی انگیزگی می‌شوند.
در صورتی که به شناخت درستی از خود دست یابید و اهداف را مشخص کنید، می‌توانید به صورت مؤثرتری سبک زندگی خود را انتخاب کنید.
۵- تاثیر افکار گذشته بر بی انگیزگی
غرق شدن در حسرت‌ها، عشق‌ها، رویاها و اشتباهات گذشته باعث می‌شود که شما نتوانید از زمان حال خود لذت ببرید.
شما دائما زندگی خود، همسر و شرایطتان را با گذشته مقایسه می‌کنید و دچار ناامیدی می‌شوید. بدترین اتفاق، زمانی است که شما ازدواج کرده‌اید و همسر خود را با خواستگارها یا معشوقه‌های سابق خود مقایسه می‌کنید.
این مسئله شما را دچار بی انگیزگی و افسردگی خواهد کرد و ممکن است برای تغییر این جریان، حتی تصمیم به جدایی نیز بگیرید.
۶- آینده مبهم و بی انگیزگی
بسیاری از افراد، همیشه بدی‌ها را می‌بینند و بدترین شرایط را برای آینده خود متصور می‌شوند.
نگرانی از کار، درآمد، ازدواج، تحصیل و بسیاری از افکاری که تا زمان نگذرد تکلیف آنها مشخص نیست، باعث می‌شود فرد هیچ حرکتی نکند و این ناامیدی به مرور زمان باعث بی انگیزگی و افسردگی می‌شود. باید یاد بگیرید در زمان حال زندگی کنید.
۷- بی انگیزگی ناشی از نداشتن استقلال عمل
شکوفایی انسان در گرو داشتن استقلال عمل است. همه‌ی ما یک بخش مرکزی برای تصمیم‌گیری در مغزمان داریم که نیاز به تمرین دارد.
تحقیقات نشان می‌دهد که این مرکز تصمیم‌گیری در مغز افراد افسرده به صورت کامل رشد نکرده است. علاوه بر این در این تحقیقات با تمرین دادن این بخش از مغز با گرفتن تصمیم، افسردگی اغلب ناپدید می‌شود.
دنیل پینک (Daniel Pink) در کتابش با نام انگیزه اشاره می‌کند که وقتی صحبت از کار خلاقانه در میان باشد، داشتن کمی استقلال عمل برای تصمیم‌گیری راجع به اینکه چه کاری، چه وقت، چگونه و با چه کسی انجام شود، جرقه‌ای است برای روشن کردن و برپا داشتنِ آتشِ انگیزه، خلاقیت و بهره‌وری.
ببینید که در راه رسیدن به اهداف‌تان چقدر استقلال عمل دارید. آیا محدودیت‌ها و کنترل‌هایی سر راه‌تان است؟ ببینید چطور می‌توانید به مرور استقلال عمل بیشتری را وارد وظایف، زمان، تکنیک‌ها، مکان و گروه‌تان کنید.
اگر برای کسی کار می‌کنید با او صحبت کنید و بخواهید که استقلال عمل بیشتری در برخی حوزه‌های به‌خصوصِ کارتان به شما بدهد.
۸- بی انگیزگی ناشی از سوگ
سوگ یعنی درد و غمِ از دست دادن. ما انسان‌ها در آغازِ هر تغییری وارد مرحله‌ی پرسشگری از خودمان می‌شویم. در این مرحله ما توانایی و الزامِ خود را برای چسبیدن به وضعیت فعلی بررسی می‌کنیم و بابت فقدان‌هایی که با ایجاد تغییرهای عمده دچارش خواهیم شد به سوگ می‌نشینیم.
سردرگمی، تردید به خود، بدگمانی به دنیای پیرامون‌مان و احساس فقدان، علائم متداولی هستند و هرچه تغییر بزرگ‌تر باشد این علائم شدیدتر بروز می‌کنند.
گاهی حتی دچار افسردگی خفیف و کناره‌گیری اجتماعی می‌شویم. مارتا بک (Martha Beck)، جامعه‌شناس و مربی رشد شخصی، نام این مرحله را «مرگ و تولد دوباره» گذاشته است. با حجم زیاد احساسات سوگ، ترس، و فقدانی که در این مرحله تجربه می‌شود بی انگیزگی اتفاقی طبیعی است.
اگر به تازگی دچار ضربه‌ی روحی یا فقدان شده‌اید یا در حال تجربه‌ی یک تغییر بزرگ هستید و علائم شدید «مرگ و تولد دوباره» به سراغ‌تان آمده است، تلاش نکنید به خودتان انگیزه بدهید و عامدانه تغییری در حال‌تان ایجاد کنید.
نمی‌توانید یک شبه سوگواری را به سرانجام برسانید و وابستگی‌هایی را که به زندگی گذشته و روش تفکر قدیمی‌تان دارید رها کنید. و نمی‌توانید بدون طی کردن مرحله‌ی مرگ و تولد دوباره مستقیما به مرحله‌ی «رؤیاپردازی و طرح ریزی» قدم بگذارید.
شما باید فضای زیادی برای پختگی و تأمل در اختیار خودتان قرار بدهید. با مصرف غذای مناسب، استراحت و ورزش از بدن‌تان مراقبت کنید. احساسات سوگواری، سردرگمی و ترس‌هایتان را با افرادی که مهربانانه به شما گوش می‌کنند در میان بگذارید.
با آدم‌های مهربان و طبیعت در ارتباط باشید تا خودتان را بازبیابید. احساسات و افکارتان را تمام و کمال بپذیرید، زیرا همه‌شان طبیعی و بی‌خطرند. روز‌ها را یک به یک پشت سر بگذارید و به خودتان سخت نگیرید.
در این مرحله گیجی، فراموشی و ناشیانه عمل کردن همگی طبیعی به حساب می‌آیند. وقتش که برسد سوگواری تمام می‌شود. اگر آن را با آرامش بپذیرید و سوگ‌تان را ابراز کنید این اتفاق زودتر از زمانی رخ می‌دهد که آن را انکار یا سرکوب نمایید.
۹- بی انگیزگی به خاطر افسردگی
احساس غم و ناراحتی زیاد، یا افسردگی یک بیماری مهم است که خواب، غذا خوردن، احساس ما در مورد خودمان و دیگران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بدون درمان، علائم و نشانه‌های افسردگی ممکن است برای هفته‌ها، ماه‌ها و یا حتی سال‌ها به طول انجامد.
معمولا، افسردگی می‌تواند باعث کاهش انرژی، تغییرات در الگوهای خواب و غذا خوردن، مشکلات حافظه و تمرکز و احساس ناامیدی، بی ارزشی و منفی نگری توام شود.
هیچ آزمایش خونی برای افسردگی وجود ندارد، اما دکتر شما ممکن است با پرسیدن یک سری سوالات از شما قادر به شناسایی آن باشد.
اگر شما پنج مورد یا بیشتر از این علایم زیر را برای بیش از ۲ هفته تجربه نمودید و یا اگر آنها در زندگی شما تداخل ایجاد کرده‌اند، با دکتر خود یا متخصص بهداشت روانی مشورت کنید:
خستگی یا از دست دادن انرژی، خواب بیش از حد کم و یا زیاد، غم، اضطراب و یا احساس پوچی، کاهش اشتها و کاهش وزن، افزایش اشتها و افزایش وزن، از دست دادن علاقه یا لذت در فعالیت‌هایی که زمانی به آن علاقه داشتید، بی‌قراری یا تحریک پذیری، علائم فیزیکی مداوم که به درمان جواب نمی‌دهند مانند سردرد، درد مزمن و یا یبوست و سایر اختلالات گوارشی، اشکال در تمرکز، یادآوری، یا تصمیم گیری، احساس گناه، نا امیدی و یا عقاید بی ارزش درباره مرگ یا خودکشی.
۱۰- بی انگیزگی ناشی از تنهایی
این دلیل به خصوص برای افرادی که به تنهایی در خانه کار می‌کنند اهمیت دارد. همه‌ی ما روزهایی دچار خانه‌زدگی می‌شویم، دل‌مان نمی‌خواهد کار کنیم و ترجیح می‌دهیم با دوستان‌مان برای تفریح و بازی بیرون برویم.
شاید به خاطر اینکه انسان موجودی اجتماعی است خود ذاتیِ او گاهی هوس می‌کند با دیگران ارتباط برقرار کند.
برای همین تلاش می‌کند با بی‌انگیزه کردن فرد نسبت به کاری که انجام می‌دهد و ایجاد وقفه در آن برای وقت گذراندن با دیگران فرصتی ایجاد کند تا به نیازش پاسخ بدهد.
وقفه‌ای در کارتان بیندازید و به دیدن کسی بروید که از بودن با او لذت می‌برید.
احتمالا از اثری که این دیدار روی انگیزه‌‌تان می‌گذارد شگفت‌زده می‌شوید. و زمانی که به سر کارتان باز می‌گردید احساس می‌کنید بهره‌وری‌تان بالا رفته و کارها آسان‌تر شده‌اند.
علاوه بر این در جست‌وجوی راه‌هایی برای افزایش شبکه‌‌های کاری و مشارکت‌های انتفاعی در شغل‌تان باشید تا کمتر احساس تنهایی کنید.
۱۱- بی انگیزگی ناشی از فرسودگی
اگر همیشه احساس خستگی می‌کنید، برای معاشرت با دیگران انرژی ندارید و ایده‌ی وقت گذرانیِ بیهوده شما را بیشتر از انجام کارهای موردعلاقه‌ی همیشگی جذب می‌کند، احتمالا برای مدتی طولانی است که فشار زیادی را به خودتان تحمیل کرده‌اید و ممکن است دچار فرسودگی شده باشید.
خودِ ذاتی شما همیشه تلاش می‌کند به شما انگیزه بدهد تا به سمت مهم‌ترین نیازهایتان حرکت کنید و از اهداف، برنامه‌ها و روش‌های کاری‌ای که شما را از اشتیاق‌هایش دور می‌کند فاصله بگیرید.
از این رو زمانی که دچار فرسودگی می‌شوید و به خواب نیاز دارید خودِ ذاتی‌تان ممکن است حتی انگیزه‌ی کارهای همیشه مورد علاقه‌تان را از بین ببرد، فقط به این دلیل که شما را وادار کند تا به نیازهای اساسی‌تان رسیدگی کنید.
بخوابید. و وقتی به قدر کافی خوابیدید می‌توانید با فکر باز و با در نظر گرفتن خودِ ذاتی‌تان درباره‌ی آنچه برای شما بیشترین اهمیت را دارد فکر کنید.
شیوه‌های معقول و قابل ادامه دادن را پیدا کنید تا بتوانید کارهایی را که برای شما مهم هستند بیشتر اما بدون دچار شدن به فرسودگی انجام بدهید.
۱۲- بی انگیزگی به خاطر خستگی بدنی
اگر بی انگیزگی شما به خاطر هیچ یک از موارد بالا نیست، ممکن است به خاطر خستگی بدنی و مشکلات جسمی باشد.
در اینجا ۶ مورد از متداول‌ترین مشکلاتی که باید درباره‌اش بدانید، آورده شده است.
کم خونی
خستگی ناشی از کم خونی به دلیل کمبود گلبول‌های قرمز خون است، که اکسیژن را از ریه‌ها به بافت‌ها و سلول‌ها می‌رساند، که ممکن است احساس ضعف و تنگی نفس ایجاد کند.
علائم: خستگی یکی از علائم عمده‌ی آن است. دیگر علائم شامل ضعف شدید، اختلالات در خواب، عدم تمرکز، تند شدن ضربان قلب، درد قفسه سینه و سردرد است. ورزش ساده مانند بالا رفتن از پله‌ها و یا راه رفتن در فواصل کوتاه، می‌تواند سبب خستگی شود.
آزمایش: یک ارزیابی کامل برای کم خونی شامل تست‌های فیزیکی و آزمایش خون مانند محاسبه‌ی تعداد سلول‌های خونی یا اندازه گیری گلبول‌های قرمز خون باشد. یکی از روش‌های استاندارد برای محاسبه‌ی کم خونی تست ادرار است.
بیماری تیروئید
چنانچه هورمون‌های تیروئید خوب ترشح نشوند، حتی فعالیت‌های روزانه هم شما را خسته خواهد کرد.
ترشح بیش از حد هورمون تیروئید (پرکاری تیروئید)، سوخت و ساز بدن را سرعت می‌بخشد. هورمون تیروئید خیلی کم کار (کم کاری تیروئید)، سوخت و ساز بدن را کند می‌کند.
علائم: پرکاری تیروئید ابتدا موجب خستگی و ضعف عضلانی در ران‌ها می‌شود که ورزش‌هایی از قبیل دوچرخه سواری و یا بالا رفتن از پله را مشکل می‌کند.
علائم دیگر شامل کاهش وزن بی‌علت، احساس گرمای دائم، افزایش ضربان قلب، کوتاه شدن و کاهش جریان قاعدگی و افزایش تشنگی است.
رابرت جی مک کانل، مدیر مرکز تیروئید نیویورک در مرکز پزشکی دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک می‌گوید: پرکاری تیروئید معمولا بیشتر در زنان ۲۰ و ۳۰ ساله خود را نشان می‌هد، اما در زنان و مردان مسن‌تر هم می‌تواند رخ دهد.
کم کاری تیروئید باعث خستگی و ناتوانی در تمرکز و درد عضلانی، حتی با فعالیت جزئی می‌شود.
علائم دیگر عبارتند از افزایش وزن ناشی از احتباس آب، احساس سرمای دائم (حتی در آب و هوای گرم‌تر)، جریان قاعدگی سنگین‌تر و بیشتر و یبوست. شیوع کم کاری تیروئید در زنان بالای ۵۰ سال است. مک کانل می‌گوید، در واقع، بیشتر از ۱۰% از زنان بالای۵۰ سال مبتلا به کم کاری تیروئید خفیف هستند.
آزمایش: بیماری تیروئید را می‌توان با یک آزمایش خون تشخیص داد. مک کانل می‌گوید: اختلالات تیروئید قابل درمان است، آزمایش تیروئید باید در تمام افرادی که از خستگی و یا ضعف عضلانی شکایت دارند، انجام شود.
دیابت
هر ساله مشخص می‌شود که بیش از یک میلیون نفر از مردم به دیابت نوع ۲مبتلا هستند. اما بسیاری حتی ممکن است از آن اطلاع نداشته باشند. قند، که گلوکز نیز نامیده می‌شود، سوختی است که از بدن شما محافظت می‌کند.
این بدان معناست که برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ امکان استفاده و سوزاندن قند در بدن به‌درستی وجود ندارد و همین امر باعث می‌شود تا قند خون بالا رود.
کریستوفر سادک پروفسور پزشکی و مدیر برنامه برای مرکز پژوهش‌های بالینی عمومی در دانشگاه پزشکی جان هاپکینز می‌گوید: افراد مبتلا به دیابت، اغلب با احساس خستگی و نداشتن انرژی کافی برای بدن که یکی از علائم هشدار‌دهنده دیابت است به این بیماری پی می‌برند.
علائم: از یک سو خستگی و از سوی دیگر علائمی مانند تشنگی بیش از حد، تکرر ادرار، گرسنگی، کاهش وزن، تحریک پذیری، عفونت‌های مخمری و تاری دید.
آزمایش: دو آزمایش عمده برای دیابت وجود دارد. آزمون قند خون ناشتا، که متداول‌تر است، سطح قند خونِ پس از ناشتا به مدت ۸ ساعت اندازه گیری می‌شود. با استفاده از آزمون تحمل گلوکز خوراکی (OGTT)، دو بار خون گرفته می‌شود، یک‌بار قبل از نوشیدن شربت گلوکز، سپس ۲ ساعت بعد از نوشیدن آن.
آرتریت روماتوئید
این یک بیماری خود ایمنی است که همیشه در اوایل به آسانی تشخیص داده نمی‌شود، اما چند سرنخ ظریف برای کشف آن وجود دارد.
این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن برعلیه خودش کار می‌کند و به بافت‌های سالم مرتبط با هم حمله می‌کند، در نتیجه گاهی اوقات آسیب غیر قابل جبرانی به استخوان و غضروف وارد می‌سازد.
علائم: بسیاری از علائم آن (مانند خستگی، کمبود انرژی، از دست دادن اشتها و درد مفاصل) با برخی بیماری‌های دیگر از جمله دیگر اشکال آرتریت مانند درد مزمن و سفتی عضلات موسوم به فیبرومیالژیا و لوپوس مشترک هستند.
با توجه به سخنان جان کلیپل، رئیس و مدیر عامل بنیاد آرتروز آتلانتا، خستگی ناشی از کم خونی و اختلالات تیروئید حتی در افراد مبتلا به آرتریتروماتوئید شایع‌تراست.
متخصصین پوست حداقل چهار معیار زیر را در تشخیص RA بررسی می‌کنند:
خشکی صبحگاهی در داخل و اطراف مفاصل، حداقل سه حوزه مشترک با تورم بافت نرم به طور همزمان؛ مفاصل متورم در مچ دست، بند انگشت، و یا مفصل وسط انگشت؛ درگیری همزمان نقاط مشترک در هر دو طرف بدن؛ بافت توده‌ای زیر پوست؛ و فرسایش استخوان در مچ دست و یا مفاصل دست. تشخیص توسط اشعه ایکس صورت می‌پزیرد.
آزمایش: آزمایش کامل فیزیکی توسط روماتولوژیست می‌تواند شواهد بسیار ارزشمندی از بیماری ارائه دهد، اما یک آزمایش نیز برای تشخیص روماتوئید وجود دارد و آن پادتن‌های موجود در خون است.
حدود ۸۰ ٪ از مردم که آزمایشRA می‌دهند جواب تستشان مثبت است، اما باید خاطر نشان کرد که این آزمون قطعی نیست.
اختناق در خواب
اگر شما هنگامی که از خواب بیدار می‌شوید احساس خستگی می‌کنید، ممکن است مشکل اختلال خواب داشته باشید؛ مهم نیست که چقدر استراحت کرده‌اید اما باز هم احساس گیجی و خستگی دارید.
اختناق در خواب یک اختلال است که با وقفه کوتاهی در تنفس در طی خواب همراه می‌شود.
در رایج‌ترین نوع اختناق انسدادی خواب، راه هوای تنفس فوقانی شما مسدود و یا تنفستان برای چند ثانیه کم می‌شود، که به نوبه خود هشدار‌هایی برای مغز است تا شما را برای تنفس مجدد از خواب بیدار کند.
علائم: اختناق در خواب معمولا دارای نشانه‌هایی از قبیل خروپف است و به‌طور کلی با خستگی در روز بعد همراه می‌شود.
از آن‌جا که اختناق در خواب می‌تواند منجر به بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا و سکته مغزی شود، شناسایی آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
آزمایش: شامل یک شب اقامت در یک کلینیک خواب است تا الگوی خواب شما ضبط شود و یک تست بدون درد که الگوهای خوابتان، تغییرات تنفسی و فعالیت مغز تحت نظارت قرار گیرد.
