بارداری یک سفر دگرگون کننده است و پرورش سلامت مادر و کودک بسیار مهم است. طب سنتی رویکردی جامع برای مراقبت از بارداری ارائه می‌دهد، که در آن تغذیه نقش اساسی در تضمین یک دوره بارداری سالم دارد. درک اهمیت تغذیه مناسب در مراقبت های سنتی بارداری برای مادران باردار که به دنبال یک رویکرد متعادل و طبیعی هستند ضروری است.
از دیدگاه طب سنتی، تغذیه در دوران بارداری یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر سلامت مادر و جنین است. در این دوران، بدن مادر نیاز به دریافت مواد غذایی بیشتری دارد تا بتواند نیازهای جنین را تأمین کند.
بایدهای تغذیه بارداری طب سنتی
- مصرف غذاهای تازه و سالم، ترجیحاً از محصولات ارگانیک
- مصرف غذاهای متنوع و متعادل از تمام گروه‌های غذایی
- مصرف مقدار کافی آب و مایعات
- پرهیز از مصرف غذاهای ناسالم مانند غذاهای فرآوری شده، غذاهای پرچرب و شیرینی‌جات
نبایدهای تغذیه بارداری طب سنتی
- مصرف غذاهای خام یا نیم‌پز
- مصرف غذاهای تند و تیز
- مصرف غذاهای سنگین و پرحجم
- مصرف غذاهای سرد مانند خیار، هندوانه و ماست
- مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار
توصیه‌های خاص تغذیه بارداری
- در ماه‌های اول بارداری، مصرف غذاهای زودهضم و مغذی مانند سوپ، آش، خورشت و کباب توصیه می‌شود.
- در ماه‌های میانی بارداری، مصرف غذاهای متنوع و مقوی مانند سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل، لبنیات و گوشت توصیه می‌شود.
- در ماه‌های آخر بارداری، مصرف غذاهای مغذی و پرانرژی مانند خرما، مویز، عسل و مغزها توصیه می‌شود.
رعایت بایدها و نبایدهای تغذیه در دوران بارداری می‌تواند به مادر و جنین کمک کند تا بارداری سالم و موفقی داشته باشند.
اهمیت تغذیه بارداری در طب سنتی
اصول رژیم غذایی در تغذیه بارداری در طب سنتی
طب سنتی اصول رژیم غذایی خاصی را تجویز می کند که حول غذاهای سالم و غنی از مواد مغذی می چرخد. تاکید بر وعده‌های غذایی طبیعی و فرآوری‌نشده شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی، اساس یک رژیم غذایی سالم بارداری را تشکیل می‌دهد.
مواد مغذی کلیدی مورد تاکید در طب سنتی
مواد مغذی خاصی در تغذیه بارداری در طب سنتی از جمله اسید فولیک، آهن، کلسیم و ویتامین های ضروریاولویت دارند. این عناصر از رشد جنین، رشد و سلامت کلی مادر حمایت می کنند که اغلب از طریق منابع غذایی طبیعی به دست می آیند.
ممنوعات بارداری در طب سنتی
در دوران بارداری، بدن مادر تغییرات زیادی می‌کند و نیازهای تغذیه‌ای او نیز متفاوت می‌شود. به همین دلیل، مهم است که مادران باردار از مصرف برخی غذاها و نوشیدنی‌ها خودداری کنند تا از سلامت خود و جنین خود محافظت کنند.
غذاهای خیلی سرد و خیلی گرم
در دوران بارداری، بهتر است از خوردن و آشامیدن مواد غذایی خیلی گرم و خیلی سرد مانند بستنی، آب یخ، آب جوش و غذای داغ اجتناب کنید. این غذاها می‌توانند باعث ناراحتی‌های گوارشی، سوء هاضمه و در موارد شدید، حتی سقط جنین شوند.
غذاهای شیرین و چرب جز غذاهای ممنوعه دوران بارداری
مصرف غذاهای خیلی شیرین و خیلی چرب نیز در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. این غذاها می‌توانند باعث افزایش وزن مادر، چاقی جنین و افزایش خطر ابتلا به دیابت بارداری شوند.
غذاهای نفاخ
غذاهای نفاخ مانند باقلا، کنجد، نخود، کرفس، ترب، سیر و پیاز خام می‌توانند باعث نفخ، گاز و ناراحتی‌های گوارشی در مادر باردار شوند.
غذاهای تند و تیز
مصرف غذاهای تند و تیز مانند زیتون خام، فلفل و دارچین نیز در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. این غذاها می‌توانند باعث سوزش سر دل، حالت تهوع و استفراغ در مادر باردار شوند.
غذاهای باز کننده قاعدگی: ممنوعات بارداری در طب سنتی
غذاهایی مانند کنجد، سداب، کرفس، رازیانه، شنبلیله، یونجه و کافشه می‌توانند باعث باز شدن قاعدگی شوند. مصرف این غذاها در دوران بارداری می‌تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد.
غذاهای آبکی
در صورت تجمع رطوبت‌های لغزنده‌ی زیاد در بدن زن باردار، بهتر است که تدابیر دفع رطوبات به کار گرفته شود و از مواردی که باعث افزایش رطوبت بدن می‌شود، مانند: حمام زیاد، خوردن میوه‌های آبدار، خوردن غذاهای آبکی مانند انواع سوپ، آش و شورباهای چرب بپرهیزند. چرا که زیادی رطوبت در رحم، مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلیل سقط است.
بوهای تند و تیز
قرار گرفتن در معرض بوهای تند و تیز نیز در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. این بوها می‌توانند باعث سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ در مادر باردار شوند.
غذاهای مضر برای قلب و معده
در دوران بارداری ضروری است از مصرف هرچه قلب یا معده را تضعیف می‌کند و یا موجب لغزش و خروج بی موقع جنین می‌شود؛ مانند: مصرف گل بنفشه (که مضر برای قلب و اندوه آور است)، گل ختمی (باز کننده عروق و رحم و حیض. مصرف آن با سقط همراه است.) و گل پنیرک، به ویژه اگر مزاج ضعیف دارند، دوری کنید.
سن بارداری در طب سنتی
سن بارداری در طب سنتی برای زنان بین 20 تا 30 سالگی است. در این سن، بدن زن از سلامت و قدرت کافی برای بارداری و زایمان برخوردار است. بارداری در سنین کمتر از 20 سالگی یا بیشتر از 35 سالگی می‌تواند با خطرات بیشتری همراه باشد.
- در سنین کمتر از 20 سالگی، بدن زن هنوز به طور کامل بالغ نشده است و ممکن است برای بارداری و زایمان آماده نباشد. همچنین، زنان در این سن بیشتر در معرض خطر ابتلا به سقط جنین، زایمان زودرس و سایر مشکلات بارداری هستند.
- در سنین بالاتر از 35 سالگی، خطر ابتلا به ناهنجاری‌های ژنتیکی جنین افزایش می‌یابد. همچنین، زنان در این سن بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری، فشار خون بالا و سایر مشکلات بارداری هستند.
- در طب سنتی، علاوه بر سن، مزاج زن نیز در تعیین مناسب بودن زمان بارداری نقش دارد. زنان با مزاج گرم و خشک، بهتر است در سنین بالاتر باردار شوند. زنان با مزاج سرد و تر، بهتر است در سنین پایین‌تر باردار شوند.
همچنین، توصیه می‌شود که زنان قبل از بارداری با پزشک یا متخصص طب سنتی مشورت کنند تا از سلامت خود و جنین خود اطمینان حاصل کنند.
آمادگی رحم برای بارداری در طب سنتی
در طب سنتی، آمادگی رحم برای بارداری شامل تقویت رحم و پاکسازی آن از اخلاط زائد است. این کار با مصرف داروهای گیاهی، اصلاح تغذیه و سبک زندگی و انجام برخی فعالیت‌های جسمی انجام می‌شود.
- از جمله داروهای گیاهی که برای تقویت رحم در طب سنتی استفاده می‌شود، می‌توان به گل گاو زبان، رازیانه، گل محمدی، زنجبیل و زردچوبه اشاره کرد.
- از جمله اصلاحات تغذیه‌ای که برای آمادگی رحم توصیه می‌شود، می‌توان به مصرف غذاهای گرم و خشک، پرهیز از غذاهای سرد و تر و مصرف مواد غذایی مغذی مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل اشاره کرد.
- از جمله فعالیت‌های جسمی که برای آمادگی رحم توصیه می‌شود، می‌توان به ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی، شنا و یوگا اشاره کرد.
در مجموع، آمادگی رحم برای بارداری در طب سنتی یک فرآیند چندوجهی است که با هدف تقویت رحم و پاکسازی آن از اخلاط زائد انجام می‌شود.
داروهای گیاهی و مکمل ها در تغذیه بارداری
داروهای گیاهی و مکمل ها می توانند بهترین گزینه مکمل برای یک رژیم غذایی سالم در دوران بارداری باشند. این مواد می توانند به تامین برخی از مواد مغذی ضروری که در رژیم غذایی مادران باردار کمبود دارند، کمک کنند.
با این حال، مهم است که قبل از مصرف هرگونه داروی گیاهی یا مکمل در دوران بارداری، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. برخی از داروهای گیاهی و مکمل ها می توانند عوارض جانبی داشته باشند یا با داروهای تجویز شده تداخل داشته باشند.
در مجموع، داروهای گیاهی و مکمل ها می توانند نقشی مفید در تغذیه بارداری داشته باشند، اما مهم است که قبل از مصرف آنها با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
مکمل های ضروری توصیه می شود
مکمل ها مکمل تغذیه سنتی دوران بارداری هستند و شکاف های احتمالی مواد مغذی را برطرف می کنند. با این حال، طب سنتی بر دریافت مواد مغذی در درجه اول از منابع غذایی تا حد امکان تاکید دارد.
در اینجا چند نمونه از داروهای گیاهی و مکمل هایی که می توانند در دوران بارداری مفید باشند، آورده شده است:
- اسید فولیک برای پیشگیری از نقایص لوله عصبی در جنین ضروری است.
- آهن برای جلوگیری از کم خونی فقر آهن در مادران باردار ضروری است.
- کلسیم برای رشد و نمو استخوان های جنین ضروری است.
- ویتامین D برای جذب کلسیم ضروری است.
متعادل کردن نیازهای تغذیه ای در مراحل مختلف بارداری
تغذیه سه ماه اول بارداری در طب سنتی
در سه ماه اول بارداری، جنین به سرعت در حال رشد و نمو است و نیازهای تغذیه‌ای مادر نیز افزایش می‌یابد. در این دوران، مادر باردار باید از مصرف غذاهای سرد و تر خودداری کند و به جای آن، غذاهای گرم و خشک را در رژیم غذایی خود بگنجاند.
تغذیه ماه اول باداری در طب سنتی
از جمله غذاهای گرم و خشکی که برای سه ماه اول بارداری توصیه می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گوشت گوسفند
- مرغ
- ماهی
- دال عدس
- نخود
- لوبیا
- سبزیجاتی مانند اسفناج، گشنیز، جعفری و شوید
- میوه‌هایی مانند خرما، انجیر، موز و پرتقال
تغذیه در ماه دوم بارداری در طب سنتی
همچنین، مصرف شیر و لبنیات، تخم مرغ و غلات کامل نیز در سه ماه اول بارداری توصیه می‌شود. در مجموع، تغذیه مناسب در سه ماه اول بارداری برای رشد و نمو سالم جنین ضروری است. بادام منبع غنی کلسیم است. برای جذب بهتر کلسیم بادام، بهتر است آن را پودر کرده و با شربت عسل مخلوط کنید. این ترکیب، کلسیم مورد نیاز جنین برای رشد و استحکام استخوان‌ها و مغز استخوان را تأمین می‌کند.
روش های سنتی برای رفع علائم شایع بارداری
رفع حالت تهوع و حالت تهوع صبحگاهی
دمنوش‌های گیاهی، زنجبیل و تنظیم‌های غذایی خاص در طب سنتی برای کاهش حالت تهوع و حالت تهوع صبحگاهی پیشنهاد می‌شود و به مادران باردار تسکین می‌دهد.
راهکارهایی برای رفع خستگی و ناراحتی
شیوه های سنتی شامل استراحت، ورزش های ملایم مانند یوگا، و ترکیب غذاهای غنی از مواد مغذی برای مبارزه با خستگی و ناراحتی در دوران بارداری است.
ایمنی و اقدامات احتیاطی در تغذیه بارداری در طب سنتی
مشاوره با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی
برای زنان باردار که از روش‌های سنتی پیروی می‌کنند، ضروری است که به دنبال مشاوره پزشکی حرفه‌ای باشند تا هماهنگی بین روش‌های سنتی و مراقبت‌های بهداشتی مرسوم را تضمین کنند.
اجتناب از مواد بالقوه مضر
طب سنتی توصیه می کند که از مصرف الکل، تنباکو و برخی گیاهان دارویی یا مکمل هایی که در دوران بارداری خطرناک هستند خودداری کنید.
جمع بندی
تغذیه مناسب در طب سنتی در دوران بارداری با رویکرد کل نگر پرورش سلامت مادر و کودک همسو است. ادغام اصول رژیم غذایی، داروهای گیاهی و مکمل های غذایی تجویز شده توسط پزشک، یک سفر بارداری سالم را تضمین می کند.
سوالات متداول
آیا می توان از تمام گیاهان سنتی در دوران بارداری بدون خطر استفاده کرد؟
از تمام گیاهان سنتی در دوران بارداری بدون خطر استفاده کردن توصیه نمی شود. زیرا برخی گیاهان ممکن است برای بارداری مناسب نباشند. برای مثال، برخی گیاهان دارای خواص دارویی قوی هستند که ممکن است برای بارداران مضر باشند. بهتر است پیش از استفاده از هر گونه گیاهان دارویی یا عصاره‌های گیاهی، با پزشک یا پزشک طب سنتی مشورت کنید.
رویکرد طب سنتی به ویتامین های دوران بارداری چگونه است؟
رویکرد طب سنتی به ویتامین‌های دوران بارداری بر اساس استفاده از طبیعت و گیاهان دارویی است که معتقد به خواص آنها برای سلامتی و بهبودی است. طب سنتی تمایل دارد تا از طریق تغذیه سالم و استفاده از گیاهان دارویی و ترکیبات طبیعی ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز باردار را تامین کند.
آیا در تغذیه بارداری در طب سنتی غذاهای خاصی برای هر سه ماهه توصیه می شود؟
در تغذیه بارداری در طب سنتی استفاده از غذاهایی با ویژگی‌های مغذی خاص برای هر سه ماهه بارداری توصیه شده است. اما این توصیه‌ها بستگی به شرایط فردی و طبع و مزاج وی دارد.
طب سنتی چه نقشی در تغذیه پس از زایمان دارد؟
طب سنتی نقش مهمی در تغذیه پس از زایمان دارد، زیرا از گیاهان دارویی و تغذیه مناسب برای بازسازی بدن و تقویت سیستم ایمنی پس از زایمان استفاده می‌کند. این شامل مصرف غذاهای غنی از مواد مغذی و استفاده از گیاهان دارویی برای حفظ سلامتی بعد از زایمان می‌شود.
