شاید شما درد سنگ کلیه را تجربه کرده باشید اما دردهایی هم هستند که گاهی ناشی از وجود سنگ در دیگر اعضای بدن هستند و شما از وجود آن‌ها غافلید. سنگ‌های صفراوی از جمله این سنگ‌ها هستند. کیسه صفرا، کیسه کوچکی است که زیر کبد و چسبیده به آن قرار گرفته و از سویی به کبد راه دارد و از آن صفرا را دریافت می‌کند و از سویی، از طریق یک مجرای مشترک با لوزالمعده به ابتدای روده باریک می‌رسد و از این طریق صفرای ذخیره شده خود را برای هضم مواد غذایی (به طور مشخص چربی‌ها ) وارد اثنی‌عشر می‌کند. در واقع وظیفه اصلی کیسه صفرا، ذخیره سازی، تغلیظ و تنظیم ورود صفرا به اثنی عشر و کمک به هضم چربی‌هاست.
امروز در این مقاله از سبزینه راه نکات خیلی مفید و عملی و کاربردی را برای شما در نظر گرفته ایم.
صفرا و طب سنتی
از نگاه طب سنتی، صفرا یکی از اخلاط چهارگانه سازنده بدن (دم، بلغم، صفرا و سودا) است. در طب سنتی، عمل صفرا محدود به هضم چربی‌ها نیست، بلکه این خلط تلخ مزه که در تمام بدن گردش می‌کند، خلطی است تیز و سوزاننده که مسیر را برای حرکت سایر اخلاط باز و به هضم غذا کمک می‌کند. حرکات روده‌ها را زیاد و در بدن تولید حرارت کرده و انسان را در بروز بعضی واکنش‌های هیجانی به ویژه خشم یاری می‌کند. در طب سنتی داشتن یبوست، مصرف رژیم غذایی پرچرب، مصرف بیش از اندازه‌ی تخم مرغ و فقدان ورزش و فعالیت بدنی در ایجاد رسوب صفراوی و سنگ شدن در کیسه‌ی صفرا موثر است.
صفرا در کیسه صفرا جمع می‌شود. در مدت توقف صفرا در این کیسه، کمی از آب آن کم و به اصطلاح تغلیظ می‌شود. اگر به هر دلیل این تغلیظ بیش از حد انجام شود، کم کم نقاطی از صفرا خشک شده و تبدیل به قطعه‌های جامدی می‌شوند که همان سنگ‌های صفراوی هستند.
علت سنگ کیسه صفرا
غلیظ بودن اولیه صفرا، کم شدن میزان تخلیه کیسه صفرا، جراحی (به خصوص جراحی‌های شکمی) سوختگی‌ها، بارداری، غذاهای کم کالری، رژیم‌های غذایی شدید یا کاهش وزن سریع از مواردی هستند که می‌توانند باعث ایجاد سنگ صفرا شوند.
علایم سنگ‌های صفراوی
معمولا سنگ‌های صفراوی فاقد هرگونه علامتی هستند، اما گاهی دردهای شکمی، سوزش سر دل، نفخ، تهوع، احساس سنگینی معده یا عدم هضم غذا می‌تواند از نشانه‌های وجود سنگ صفرا باشد.
اگر خلط صفرا غالب باشد، نشانه‌های آن در افراد صفراوی مزاج عبارتند از پوست گرم و خشک، رنگ زرد چهره، تنفس و نبض سریع، خواب کم همراه با آشفتگی و حرکات تند، خشمگین و پرانرژی. همچنین در این افراد، دهان تلخ مزه، خارش بدن، کاهش اشتها، بادگلو، سوزش دهانه‌ی معده، قی آلوده به صفرا، خشکی زبان، گودی چشم‌ها، تشنگی و زردی متمایل به قرمزی ادرار دیده می‌شود.
وقتی شخص دچار سنگ کیسه صفرا باشد، درد در قسمت کیسه صفرا دیده می‌شود که در سمت راست بدن و بالای شکم، درست در زیر قفسه‌ی سینه است. درد می‌تواند به ناحیه پشت و شانه‌ها هم منتشر شود. تب، عرق سرد، تهوع، اسهال و درد شدید از مهم‌ترین علایم هستند. درد به قدری شدید است که نمی‌توانید به راحتی بنشینید، بایستید یا دراز بکشید. درد سنگ کیسه صفرا معمولا بعد از عصر شروع می‌شود. مثلا فرد بعد از خوردن شام، وقتی بخوابد، بعد از چند ساعت دچار دل درد می‌شود. هنگامی که بدن در حال استراحت است، عمل هضم غذا شروع و باعث ایجاد درد می‌شود. درد به سرعت زیاد می‌شود و حدود شش تا هشت ساعت طول می‌کشد.
نسخه‌های شفابخش
1- دمنوش ترکیبی گیاهان ( ۳۰ گرم تخم تربچه + ۱۰ گرم تخم کاهو + ۱۰ گرم تخم کاسنی + ۳۰ گرم تخم خرفه + ۲۰ گرم زرشک + ۱۵ گرم شا‌تره + ۱۵ گرم تخم ترشک) بسیار مناسب است. در هر وعده، دو قاشق از این ترکیب را با دو لیوان آب ۲۰ دقیقه بجوشانید و نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی میل کنید.
2- ۴۰ عدد عناب تازه را در یک لیتر آب بخیسانید و هر سه وعده ، یک فنجان از آب آن را قبل از غذا همراه چند دانه عناب بخورید.
3- یک قاشق چای خوری زردچوبه را با همین مقدار از انیسون مخلوط کنید، در آب سبوس برنج بریزید و قبل از هر وعده غذایی میل کنید.
4- در هر وعده غذایی می‌توانید 2۰ عدد زیتون بخورید. همچنین روزانه 1 قاشق غذاخوری روغن زیتون بکر مصرف شود . زیتون در از بین بردن سنگ کیسه صفرا بسیار مفید است.
5- مصرف روزانه سرکنگبین به دفع صفرای اضافه کمک کرده و موجب کاهش درد های سنگ کیسه صفرا می شود.
6- زرشک و آب زرشک برای درمان اختلالات صفراوی بسیار مفید است.
7- مصرف مواد غذایی فیبر دار و نان های سبوس دار موثر می باشد.
8- مصرف انگور و آب آن، خیار و آب آن، چغندر و آب آن بسیار مفید می باشد.
9- انجام بادکش در محل کیسه صفرا، تسکینی فوری برای درد بیمار است. بادکش با گشاد کردن مجاری صفراوی باعث عبور سنگ و درمان عملی بیمار می‌شود. در صورت تکرار درد، بادکش نیز قابل تکرار است. اگر چه معمولا بیش از دو تا سه روز و آن هم روزی یک تا دو بار ضرورت پیدا نمی‌کند.
رژیم غذایی برای پیشگیری از تولید سنگ صفرا
1- از مصرف غذاهای سرخ کرده، آجیل، سس، آب گوشت، نیمرو، کره، خامه و سایر غذاهای پرچرب پرهیز کنید.
2- چربی‌های قابل رویت باید به طور کامل از گوشت پاک شوند و غذاها بیشتر از طریق آب‌پز و برشته کردن تهیه شوند.
3- در تهیه تمام غذاها به جای روغن نباتی از روغن زیتون و کنجد استفاده کنید.
4- مصرف سبزیجات (به غیر از شاهی و تره) و میوه‌ها به دلیل فیبر بالا از یبوست و در نتیجه تولید سنگ صفرا جلوگیری می‌کند.
5- مصرف چای سیاه و سبز ، سوسیس و کالباس، ماهی کنسرو شده در روغن ، فست فودها ، سس‌های خامه دار ، سس مایونز ، شیرینی جات مصنوعی ، نسکافه ، قهوه ،شکر و آرد سفید باید محدود شود.
6- سنگ كیسه صفرا در زنان دو برابر مردان دیده می‌شود. البته آن‌هایی كه سابقه خانوادگی و بالای ۴۰ سال سن دارند و به اضافه وزن و چاقی مبتلا هستند، بیش از دیگران مستعد ابتلا به این مشکل‌‌اند، بنابراین اولین نكته‌ای كه باید برای پیشگیری و بهبود سنگ كیسه صفرا به آن توجه کرد، رفع اضافه وزن و چاقی است. اگر وزن‌تان بالاست به فکر یک رژیم لاغری مناسب و ورزش و تحرک بدنی کافی باشید.
7- یبوست تولید نفخ می‌کند ، نفخ در شکم می‌تواند نشانه برخی بیماری‌ها مانند آپاندیسیت یا سنگ کیسه صفرا باشد. بنابراین درمان یبوست تاثیر بسیاری در از بین بردن سنگ‌های صفراوی دارد.
