بعد از شیمی درمانی چی بخوریم؟

شیمی درمانی یکی از دوره‌های سخت در زندگی افرادی است که به نوعی سرطان، همچون سرطان روده، سرطان سینه و… دچار شده‌اند و علت آن عوارض بعد از شیمی درمانی است. به همین دلیل رژیم غذایی بعد از شیمی درمانی اهمیت بسیاری برای این افراد دارد؛ زیرا می‌تواند سختی عوارض شیمی درمانی را کم کرده و به آن‌ها کمک کند زودتر قوای بدنی خود را به دست آورند. در این مطلب از سایت سبزینه راه به موضوع انواع رژیم های شیمی درمانی پرداخته‌ایم و نکاتی مهم از زبان متخصصان تغذیه برای شما آورده‌ایم؛ پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

امروز در این مقاله از سبزینه راه نکات خیلی مفید و عملی و کاربردی را برای شما در نظر گرفته ایم.

 

عوارض شیمی درمانی

دوره شیمی درمانی برای هرکس ممکن است متفاوت سپری شود و این به قوای اولیه فرد، میزان پیشرفت سرطان و نوع سرطان بستگی دارد؛ اما چیزی که برای همه افراد صادق است، دشواری این دوره به دلیل عوارض بعد از شیمی درمانی است که سبب می‌شود افراد از نظر جسمی ضعیف و آسیب‌پذیر شوند.

علائم شایع شامل عوارض بعد از شیمی درمانی در خون، پوست و دستگاه گوارش است. یکی از عوارض شایع استخوان درد بعد از شیمی درمانی است که می‌تواند در تولید انواع سلول‌های خونی اختلال ایجاد کند. در اثر شیمی درمانی میزان گلبول‌های سفید خون و پلاکت‌ها کاهش پیدا می‌کند و به همین دلیل افراد متحمل سختی‌هایی می‌شوند که به دلیل کاهش سیستم ایمنی بدن است و عوارضی همچون عدم توانایی در جلوگیری از بروز عفونت و  ناتوانی در لخته‌سازی خون را در پی دارد. همچنین با توجه به آسیبی که به مغز استخوان وارد می‌شود، احتمال کم‌خونی بعد از شیمی درمانی بالاست. ریزش مو و ایجاد کبودی و خونریزی در سطح پوست، از علائم شایع دیگر است. دستگاه گوارش نیز می‌تواند علائم متفاوتی را از خود بروز دهد. شایع‌ترین عارضه‌ی بعد از شیمی درمانی، تهوع است؛ همچنین اسهال، یبوست و بی‌اشتهایی از سایر علائم دستگاه گوارش هستند.

از سایر عوارض بعد از شیمی درمانی می‌توان به تب، خستگی، خشکی و زخم دهان، کاهش وزن، درد نوروپاتی، اختلال در حافظه، بی‌خوابی، مشکلات باروری و مشکلات جنسی اشاره کرد. در این دوره می‌توان با مشورت با یک متخصص تغذیه و دریافت رژیم غذایی بعد از شیمی درمانی، می‌توان از شدت این علایم کم کرد و سریع‌تر این سختی‌ها را پشت سر گذاشت.

سوپ شیمی درمانی چیست؟!

بیماران سرطانی به دلیل پرتو درمانی و رادیوتراپی، به دستگاه گوارش آن‌ها آسیب وارد می‌شود. همین موضوع سبب می‌شود اشتهای آن‌ها کاهش یابد و یا غذا خوردن برای آنها دشوار باشد. برای تغذیه بهتر باید به فاصله دو تا سه ساعت از وعده‌های سبک همچون سوپ و آش استفاده نماید. اصطلاح سوپ شیمی درمانی را به این دلیل به کار بردیم تا نشان دهنده خواص این سوپ برای بیماران سرطانی باشد. می‌توانید در تهیه این سوپ می‌توانید از مواد نرم و پوره‌ای استفاده کنید. همچنین استفاده از آب مرغ یا گوشت که پروتئین بالایی دارد و سبزیجات دارای آنتی‌اکسیدان و ضد سرطان در تهیه سوپ شیمی درمانی ضرورت دارد.

اصول تغذیه افراد تحت درمان شیمی درمانی

چنانچه بیماران سرطانی با یک متخصص تغذیه مشورت نمایند، انواع رژیم های شیمی درمانی به آن‌ها پیشنهاد می‌شود که برای کاهش عوارض بعد از شیمی درمانی به آن‌ها کمک می‌کند. نکاتی که در این بخش به آن‌ها اشاره می‌کنیم برای بهبود وضعیت بیماران سرطانی مشترک است و از زبان یک متخصص تغذیه برای رژیم غذایی بعد از شیمی درمانی گفته شده است.

• اصول تغذیه در شیمی درمانی به خصوص در سرطان سینه، مربوط به مصرف سبزیجات خام و میوه است. بعد از شیمی درمانی از مصرف سبزیجاتی که به‌طور صحیح گندزدایی نشده‌اند، باید پرهیز کرد. همچنین چنانچه تعداد گلبول فردی کمتر از ۵۰۰ است، نباید به هیچ‌وجه از سبزیجات خام و میوه مصرف کند.
• با انجام شیمی درمانی، به‌خصوص در سرطان روده، به طور معمول باکتری‌های فلور نرمال موجود در دستگاه گوارش از بین می‌روند و یا تعداد آن‌ها بسیار کم می‌شود. به همین دلیل بهتر است بیمار در این دوران از مواد پروبیوتیک استفاده کند تا التهاب، مشکلات گوارشی و همچنین تهوع او بهبود پیدا کند.
• یکی از مسائل مهم در انواع رژیم های شیمی درمانی استفاده از میوه‌های دارای آنتی اکسیدان است؛ یعنی مصرف میوه‌های قرمز، بنفش و نارنجی باید افزایش یابد.
• بهتر است با توجه به عوارض بعد از شیمی درمانی افراد از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های دارای کافئین خودداری کنند و حتی چای سبز را جایگزین چای سیاه نمایند.
• یکی از عوارض بعد از شیمی درمانی در بیماران سرطانی، تغییر سطح هورمون‌های خون است. به همین دلیل افراد باید نه‌تنها تحت نظر پزشک، آزمایش‌های مداوم انجام دهند؛ بلکه از مصرف مواد غذایی دارای فیتواستروژن همچون سویا، شیرین بیان، شنبلیله، کنجد، سبوس گندم و نعنا خودداری کنند.
• با توجه به کاهش گلبول‌های خون، این افراد نیازمند مصرف پروتئین بیشتر هستند و بهتر است این پروتئین را بیشتر در مواد غذای گیاهی مصرف کنند؛ اما استفاده از پروتئین حیوانی نیز اشکالی ندارد.
• یکی از نکات مهم در رژیم غذایی بعد از شیمی درمانی، اجتناب از مصرف غذاهای دارای چربی زیاد، نشاسته و نمک است. به همین دلیل بهتر است بیمار، مصرف فست فود را به یک‌بار در ماه کاهش دهد. نان سفید نیز در رژیم غذایی بعد از شیمی درمانی منع مصرف دارد.
• فلفل دلمه‌ای، زردچوبه، انواع کلم، چغندر، لبو و هویج از سبزیجاتی هستند که دارای آنتی‌اکسیدان فراوان بوده و همچون چای سبز، مصرف آن‌ها در رژیم غذایی بعد از شیمی درمانی توصیه می‌شود.
• در رژیم غذایی بعد از شیمی درمانی باید از مصرف گوشت خام و همچنین تخم مرغ خام پرهیز نمود؛ تخم مرغ باید به صورت کامل پخته شود

3 خوراکی مفید در طول شیمی درمانی

آووکادو:اگر اشتهای شما کم است، آووکادو می تواند کالری و مواد مغذی لازم را در رژیم غذایی شما قرار دهد.

این میوه خامه ای و سبز رنگ به ویژه سرشار از چربی های تک غیراشباع سالم است که می تواند به کاهش کلسترول بد و در عین حال افزایش کلسترول خوب کمک کند. همچنین حاوی فیبر است

از آنجایی که آووکادو سیر کننده، همه کاره و ملایم است، اگر دچار خشکی دهان، یبوست، زخم های دهانی یا کاهش وزن هستید، آووکادو یک گزینه عالی است.

می‌توانید آن‌ها را له کنید و روی نان تست پخش کنید یا برش بزنید تا روی یک کاسه غلات، لوبیا یا سوپ قرار دهید.

فقط مطمئن شوید که آووکادوهای پوست کنده نشده را قبل از برش دادن آنها بشویید، زیرا پوست آنها می تواند حاوی لیستریا باشد، یک باکتری رایج که می تواند باعث مسمومیت غذایی شود.

تخم مرغ: خستگی یکی از عوارض جانبی رایج شیمی درمانی است.

تخم‌مرغ‌ها ممکن است به دلیل عرضه سخاوتمندانه پروتئین و چربی‌ها با خستگی مبارزه کنند،در حالی که چربی انرژی بدن شما را تامین می کند، پروتئین به حفظ و ساخت توده عضلانی کمک می کند، که به ویژه در طول شیمی درمانی مهم است.می‌توانید تخم‌مرغ‌ها را به‌عنوان یک میان‌وعدۀ بجوشانید یا آن‌ها را برای یک وعده غذایی خوشمزه هم استفاده کنید، برای جلوگیری از مسمومیت غذایی، مطمئن شوید که آنها کاملاً پخته شده باشند، با زرده غلیظ و سفیده سفت شده،بافت نرم و تسکین‌دهنده آن‌ها تخم‌مرغ‌ها را در صورت ابتلا به زخم‌های دهانی ایده‌آل می‌کند.

ابگوشت:تغییرات مزه در طول شیمی درمانی طبیعی است و معمولاً گفته می شود که طعم آب متفاوت است.

در این موارد، آبگوشت یک جایگزین عالی برای شما است. از جوشاندن آب با سبزیجات، سبزی ها و در صورت تمایل گوشت یا مرغ، به علاوه استخوان درست می شود.

در طی این فرآیند، الکترولیت ها در مایع آزاد می شوند. این ذرات باردار، که شامل مواد مغذی مانند سدیم، پتاسیم، کلرید و کلسیم هستند، به عملکرد صحیح بدن شما کمک می کنند.

اگر اشتهای آن را دارید، می توانید مرغ، سبزیجات را به آبگوشت خود اضافه کنید. در صورت داشتن زخم های دهان، پوره کردن این مخلوط کمک می کند تا راحت تر از بین برود.

برای افزودن مواد مغذی، به خصوص زمانی که دچار خشکی دهان یا کم اشتهایی هستید، می‌توانید یک قاشق پودر پروتئین بی‌طعم مانند پودر کلاژن بریزید.

با این حال، اگر حالت تهوع یا استفراغ دارید، آبگوشت خود را شفاف و ساده نگه دارید – و به آرامی میل کنید. آبگوشت در این موارد عالی است، زیرا کمبود فیبر آن هضم آن را آسان‌تر می‌کند.

متخصص تغذیه برای شیمی درمانی

بیماران سرطانی برای غلبه بر عوارض پرتو درمانی و رادیوتراپی نیازمند دریافت رژیم غذایی بعد از شیمی درمانی هستند؛ به همین دلیل هر بیمار پیش از آغاز شیمی درمانی، باید با یک متخصص تغذیه برای شیمی درمانی صحبت کند و رژیم غذایی خود را برای این دوران دریافت نماید. پرتو درمانی به دلیل از بین بردن سلول‌ها می‌تواند قوای بدنی را کم کند؛ به همین دلیل عوارض بعد از شیمی درمانی به وجود می‌آید. بنابراین در این دوره استفاده از رژیم های لاغری برای کاهش وزن، به هیچ عنوان توصیه نمی شود و رژیم گرفتن امکان‌پذیر نیست.